Người Việt cất vàng ‘dưới gầm giường’, đề xuất thuế 10% kinh doanh vàng
VAFI đã gửi công văn tới Thủ tướng, Bộ Tài chính (MOF) và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đề xuất áp dụng thuế VAT đối với hoạt động kinh doanh vàng vật chất.
Ngăn chặn đầu cơ
Về chính sách thuế hiện hành đối với kinh doanh vàng, theo VAFI, vàng miếng được miễn VAT, trong khi VAT đối với kinh doanh vàng trang sức được tính dựa trên chênh lệch giữa giá bán và giá mua nhân với thuế suất 10% (theo bảng giá niêm yết).
Ví dụ: Doanh nghiệp mua bán 1 lượng vàng trang sức với giá từ 97 triệu đồng đến 100 triệu đồng, chênh lệch giá 3 triệu đồng thì chỉ phải nộp thuế GTGT khoảng 300.000 đồng. Nhưng nếu tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thì trên hóa đơn ghi giá 110 triệu đồng, số thuế phải nộp là 10 triệu đồng. Do đó, số thuế GTGT thu được chênh lệch khoảng 30 lần giữa phương pháp khấu trừ và phương pháp trực tiếp”, Hiệp hội đã nói.
Gần đây, Bộ Tài chính đã đề xuất bổ sung một loại thuế mới, theo đó việc bán vàng miếng sẽ phải chịu 0,1% giá trị chuyển nhượng. Ví dụ: bán một lượng vàng SJC trị giá 100 triệu đồng sẽ phải nộp thuế 100.000,
VAFI tin rằng mức thuế thấp như vậy sẽ không hiệu quả trong việc kiềm chế dòng vốn lớn vào thị trường vàng.
Chính sách thuế như vậy đã khuyến khích mạnh mẽ dòng vốn đầu cơ chảy vào giao dịch vàng, cho phép đầu cơ ngắn hạn với chi phí tối thiểu và thậm chí tạo ra cung cầu giả tạo tại một số thời điểm nhất định để thu hút nhiều người tham gia hơn và làm tăng nhu cầu thị trường.
Theo ước tính của VAFI, trữ lượng vàng của Việt Nam là hơn 2.000 tấn, tương đương khoảng 250 tỷ USD theo giá trị thị trường hiện tại. Phần lớn số vàng này được mua về “giấu dưới gầm giường”, không quay trở lại hệ thống ngân hàng thương mại.
Từ góc độ kinh tế vĩ mô, tích lũy vàng thậm chí còn có hại hơn việc nắm giữ ngoại tệ vì việc nắm giữ ngoại tệ thường quay trở lại hệ thống ngân hàng.
"Trong những năm qua, nếu VAT được áp dụng cho hoạt động kinh doanh vàng cũng như hàng tiêu dùng, hệ thống ngân hàng có thể đã thu được khoảng 100 tỷ USD thay vì mất đi và số ngoại tệ đó có thể được sử dụng để thanh toán xuất nhập khẩu. Đồng nội tệ sẽ mạnh hơn nhiều vì NHNN có thể dễ dàng ổn định tỷ giá hối đoái và giảm đáng kể lãi suất tiền gửi.
Việc miễn thuế đối với hoạt động kinh doanh vàng (chủ yếu là vàng miếng) đã dẫn đến tình trạng 'vàng hóa' nền kinh tế tăng mạnh. Cơ chế thuế hiện hành mang lại cho ngành kinh doanh vàng những đặc quyền lớn nhất, thậm chí hơn nhiều lĩnh vực thực sự cần ưu đãi thuế và khuyến khích đầu tư”, VAFI nêu rõ.
Thuế 10% đối với hóa đơn bán vàng
VAFI khuyến nghị sửa đổi chính sách thuế hiện hành. Theo đó, hiệp hội đề xuất kinh doanh cả vàng trang sức và vàng miếng đều phải chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ như các hàng hóa thông thường khác với thuế suất 10% để đảm bảo công bằng trong nghĩa vụ thuế.
"Nếu chúng ta so sánh giao dịch vàng với bất động sản, việc bán bất động sản bị đánh thuế theo phương pháp khấu trừ, trong đó người mua nhà trả 10% VAT và người bán cũng phải trả thuế thu nhập cá nhân 2% dựa trên giá bán. Do đó, việc bán vàng miếng và vàng trang sức (gọi chung là vàng vật chất) từ các cơ sở kinh doanh phải chịu thuế 10% trên hóa đơn bán hàng", VAFI lưu ý.
Hiệp hội tin rằng việc sửa đổi chính sách thuế theo cách này sẽ gần như loại bỏ tình trạng đầu cơ ngắn hạn, chấm dứt thao túng giá và trục lợi, đồng thời giảm đáng kể nhu cầu đầu cơ trên thị trường vàng. Thay vào đó, vốn sẽ chảy vào hệ thống ngân hàng, củng cố đồng nội tệ và tăng dự trữ ngoại hối trong mạng lưới ngân hàng.
Nhu cầu vàng dự kiến sẽ giảm mạnh khi đi kèm các chính sách bình ổn khác. Theo VAFI, NHNN cần duy trì ổn định tỷ giá trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn để thu hút cả đầu tư trực tiếp và gián tiếp nước ngoài.
Hiện tại, NHNN cũng nên có chính sách tăng lãi suất tiền gửi hợp lý. Một khi thuế vàng mới và thuế tài sản hợp lý được áp dụng, NHNN có thể duy trì lãi suất thấp hơn nhiều so với hiện tại trong khi vẫn đảm bảo ổn định tỷ giá.
Nguyễn Lê
